Wilczy Szaniec - Gierłoż
Wilczym Szańcem nazwał swą kwaterę w Gierłoży sam Adolf Hitler, nawiązując do swojego pseudonimu z lat 20. XX wieku – „Herr Wolf”. Budowę kwatery głównej Hitlera w Gierłoży rozpoczęto jesienią 1940 roku. O lokalizacji kwatery w tym miejscu zdecydowało wiele względów. Przede wszystkim las gierłoski znajdował się w pobliżu granicy ze Związkiem Radzieckim, który niebawem miał być zaatakowany przez Niemców. Prusy Wschodnie były jednym z najlepiej ufortyfikowanych okręgów III Rzeszy.
Stary, mieszany las dawał całoroczną osłonę obiektów, a Wielkie Jeziora Mazurskie na wschodzie oraz jeziora: Moj, Siercze, Kwiedzina i Tuchol w pobliżu, stanowiły naturalną przeszkodę przed wojskami lądowymi. Lasy w okolicach Kętrzyna były na uboczu, ale jednocześnie w pobliżu dobrych dróg, kolei i lotniska. Z kwatery głównej w Gierłoży dowodzono przede wszystkim walkami na froncie wschodnim. Adolf Hitler przebywał tu (z niewielkimi przerwami) od 24 czerwca 1941 roku do 20 listopada 1944 roku. Wilczy Szaniec zajmował powierzchnię ok. 250 hektarów. Na terenie kwatery głównej wzniesiono około 200 budowli różnego przeznaczenia. Około 80 obiektów o konstrukcji trwałej, w tym ok. 50 betonowych bunkrów i 7 ciężkich schronów przeciwlotniczych, ale były również drewniane baraki w ilości ok. 100 budynków. Od 1943 roku, po zbombardowaniu Peenemünde, wzmocniono istniejące schrony, oblewając je kolejnymi płaszczami betonu, z przerwami dylayacyjnymi. Przerwy dylatacyjne wypełniane były grysem bazaltowym lub żwirem. Ciężkie schrony przeciwlotnicze posiadały zewnętrzne betonowe płaszcze o grubości ok. 6 metrów.
W tym czasie drewniane baraki obudowywano cegłami i strunobetonem, a nowe obiekty budowano już według najwyższej klasy bezpieczeństwa. Zabudowania rozmieszczone były w trzech strefach bezpieczeństwa. W Wilczym Szańcu poza schronami, w których mieszkali i pracowali członkowie sztabu Hitlera, znajdowały się budynki, w których umieszczono służby stenograficzne, centralę dalekopisową, prasę, placówkę pocztową, magazyny żywności, magazyny amunicji, awaryjny generator prądu, garaże oraz kotłownię. Na terenie Wilczego Szańca mieściły się również kasyna, herbaciarnie oraz kino. W obrębie kwatery głównej Hitlera nie mogło zabraknąć jego gwardii przybocznej, służb bezpieczeństwa, szefa naczelnych sił zbrojnych, przedstawicielstwa naczelnego dowództwa wojsk lotniczych, przedstawicielstwa naczelnego dowództwa marynarki wojennej oraz przedstawicielstwa ministerstwa spraw zagranicznych. Był tu również zarówno dom, jak i schron marszałka Rzeszy Hermanna Göringa. Wszystkie obiekty Wilczego Szańca otoczone były zasiekami z drutu kolczastego i polem minowym o szerokości ok. 80 - 100 metrów. Do kwatery prowadziły trzy drogi, przy których znajdowały się posterunki zewnętrzne. Od posterunków zewnętrznych do pierwszej strefy bezpieczeństwa było jeszcze ok. 1 - 2 km. Strefa ta była strzeżona przez kolejne posterunki, gdzie wjeżdżający byli ponownie kontrolowani. Cała kwatera była starannie maskowana. Przy budowie zachowywano stary drzewostan, a gdzie była potrzeba "dosadzenia" drzew, uzupełniano atrapami z rur pokrytych siatką imitującą liście. Dachy budynków pokrywano warstwą ziemi i sadzono młode drzewa i krzewy oraz siano trawę. Ściany obiektów pokrywano zaprawą z dodatkiem trawy morskiej i zielonej farby. Za pomocą siatek maskujących maskowano również wewnętrzne drogi. Pomimo tak solidnej ochrony, to właśnie tutaj 20 lipca 1944 roku, w baraku narad specjalnych, pułkownik Stauffenberg próbował dokonać zamachu na fürera, detonując bombę. Zamach nie powiódł się. Kiedy 24 stycznia 1945 roku Armia Czerwona zajęła Węgorzewo, w nocy z 24 na 25 stycznia, niemieccy saperzy z Grupy Korpuśnej gen. Eduarda Hausera, wysadzili obiekty Wilczego Szańca. Zniszczoną kwaterę Hitlera 27 stycznia 1945 roku zajęły wojska Armii Czerwonej. Po wojnie rozminowania pola minowego wokół Wilczego Szańca dokonali polscy saperzy w latach 1952 - 1955. Łącznie unieszkodliwiono ok. 54 tysięcy różnego rodzaju min. Zginęło wówczas 2 saperów, a wielu zostało rannych. Przekazanie rozminowanego terenu nastąpiło 29 października 1955 roku. 17 października 2003 roku została odsłonięta tablica poświęcona saperom polskim, którzy w latach 1952 - 1955 zginęli lub zostali ranni podczas akcji rozminowywania Wilczego Szańca.
20 lipca 1992 roku odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci Clausa von Stauffenberga. W uroczystości tej uczestniczyło trzech synów Stauffenberga. W 60. rocznicę zamachu na Hitlera, została tutaj odsłonięta tablica pamiątkowa z napisem: "Ku upamiętnieniu niemieckiego ruchu oporu przeciwko narodowemu socjalizmowi". Od 1959 roku Wilczy Szaniec udostępniono do zwiedzania. Obecnie w budynku gwardii przybocznej Hitlera mieści się restauracja i hotel. Na terenie Kwatery Głównej można zobaczyć ruiny osobliwego miasteczka, w którym podejmowano decyzje dotyczące losów całej Europy. Wilczy Szaniec można zwiedzać wzdłuż trzech tras do wyboru: najdłuższa - 2,4 km, krótsza - 1,8 km i najkrótsza - 1,3 km.
Wpis pochodzi z bloga
0 comments: