leśnik,

Zima – dla leśnika okres żniw

2.12.12 Anonimowy 0 Comments

Praca w leśnictwie, tak samo jak w rolnictwie cechuje się sezonowością. Natura sama wymusza na nas działania, które musimy wykonać. Wiosną sadzimy sadzonki drzew i krzewów, zakładając uprawy leśne. Latem pielęgnujemy je, a jesienią zabezpieczamy przed zwierzyną , aby w trakcie zimy młody las nie został uszkodzony.


Zima jest okresem, w którym w lesie wykonuje się ich szczególnie wiele.
 Z powodu zmieniających się warunków pogodowych oraz z powodu
specyficznej fizjologii drzew nie mogą być wykonane w innej porze roku

Fot. Ewa Iskrzycka

Ale praca w lesie nie polega tylko na sadzeniu młodych drzewek. Zima jest okresem, w którym w lesie wykonuje się ich szczególnie wiele. Z powodu zmieniających się warunków pogodowych oraz z powodu specyficznej fizjologii drzew nie mogą być wykonane w innej porze roku. Z lasów, które osiągnęły swoją dojrzałość pozyskiwane jest drewno. W młodszych drzewostanach, które znajdują się w początkowych etapach swojego wzrostu, wykonuje się cięcia pielęgnacyjne. W miarę potrzeb usuwa się śniegołomy, wiatrołomy i wywroty tak, aby nie zostały one zasiedlone przez szkodniki wtórne, takie jak korniki, cetyńce.

Odpowiedzialna praca

Warto poświęcić nieco więcej miejsca naszemu głównemu produktowi - drewnie. Tak jak rolnik produkuje zboże, sadownik owoce, ogrodnik warzywa tak leśnik produkuje jedyny w swoim rodzaju i, w wielu przypadkach niezastąpiony, surowiec  - drewno. Robi to w sposób odpowiedzialny i przemyślany, tak aby proces jego produkcji nie wpływał ujemnie na środowisko.

Zimowe miesiące to dla leśników właśnie taki okres „żniw”. W tym czasie wycina się stosunkowo najwięcej drzew. Prace związane z pozyskaniem planowane są już w roku poprzedzającym, chociaż gotowi jesteśmy również na rzeczy nie przewidziane: śniegołomy, wiatrołomy czy w końcu wycinkę drzew opanowanych przez niebezpieczne dla trwałości lasu szkodniki.

W ramach zabiegów planowych wycinkę drzew prowadzi się we wcześniej wspomnianych drzewostanach dojrzałych oraz młodszych. Wykonuje się dwa rodzaje zabiegów: w drzewostanach, które nie osiągnęły jeszcze  wieku rębności (w przypadku sosny 110-130 lat),  a więc na etapie rozwoju poszczególnych faz życia lasu oraz zabiegi w drzewostanach dojrzałych.

W pierwszym rodzaju cięć staramy się wyprzedzić naturę, usuwając drzewa „przeszkadzające” we wzroście tzw. drzew dorodnych, drzew jak sama nazwa wskazuje, o najlepszych cechach jakościowych. Określona ich ilość dzięki staraniu leśników dotrwa w dobrej kondycji do wieku dojrzałego. Można więc z pełną odpowiedzialnością powiedzieć, że  podstawowym celem, jaki musi osiągnąć leśnik przy wyznaczaniu kolejnych zabiegów jest umiejętna ochrona i hodowla drzew najlepszej jakości.
Zabiegi drugiego rodzaju obejmują drzewa w pełni dojrzałe, których przyrost  spowolnił się na tyle, że dalsze przetrzymywanie ich w drzewostanie z czasem będzie powodować ich naturalną śmierć. Leśnicy nieznacznie wyprzedzają ten proces wykorzystując jeszcze w pełni użyteczny surowiec. Po wycince starych drzew na ich miejsce wprowadza się ponownie niemalże natychmiast młode pokolenie drzew. Wycinanie drzew dojrzałych ma również olbrzymi wpływ w miejscach gdzie drzewostany odnawiają się same, występuje tak zwane odnowienie naturalne. Młode pokolenie, które w sposób naturalny powstało z nasion z wiekiem potrzebuje coraz więcej światła. Poprzez stopniowe usuwanie drzewostanu zwanego matecznym leśnicy stwarzają dogodne warunki do jego wzrostu.

Zima to dobra pora na prowadzenie cięć jeszcze i z innych powodów. Łatwiej prowadzi się prace w drzewostanach, które z powodu podmokłego podłoża nie są dostępne w innej porze roku. Wyciąganie z lasu ściętych drzew, tak zwana zrywka po śniegu, nie powoduje zniszczeń w runie leśnym, unika się wtedy także uszkodzeń sąsiednich drzew. To również okazja aby pomóc zwierzynie. Zostawia się wtedy część sosnowych i osikowych wierzchołków jako pokarm dla jeleni.

Wzmożone prace        

Leśnik jak troskliwy ogrodnik, już w roku poprzedzającym sadzenie młodego lasu wykonuje prace, które wiosną ułatwią kolejne zadania. Staranne wykonanie zabiegu przygotowania gleby pod uprawę ułatwia przyjęcie się sadzonek, ich szybki i prawidłowy wzrost oraz polepsza stan zdrowotny nowego lasu. Dobrze przygotowana gleba to również dogodniejsze warunki sadzenia ręcznego. Pozostawienie na zimę gleby przygotowanej pługiem leśnym wpływa korzystnie na jej strukturę gruzełkowatą, wystawia większą powierzchnię na sprzyjające działanie mrozu, umożliwia większe zmagazynowanie wody z wiosennych roztopów.

Już czas późnej jesieni i pierwszych przymrozków. Nadchodzi zima i przyroda „idzie spać”, dla leśników jest to jednak okres wzmożonych prac w lesie. Podczas spacerów po lesie można łatwo zaobserwować osoby schylające się nad ściółką i czegoś w niej szukające. Można zadawać sobie pytanie, co oni tam robią i czego szukają?

To właśnie po pierwszych przymrozkach przystępuje się w lasach do jesiennych poszukiwań szkodników pierwotnych sosny, zimujących w ściółce leśnej. Kontrola ta służy ocenie stopnia zagrożenia drzewostanów przez szkodliwe owady odżywiające się igliwiem sosny. Zaliczamy do nich owady o dziwnie brzmiących nazwach:

strzygonia choinówka – Panolis flammea,

poproch cetyniak – Bupalus piniarius,

siwotek borowiec - Hyloicus pinastri,

barczatka sosnówka – Dendrolimus Pini,

osnuja gwiaździsta – Acantholida posticalis,

gatunki z rodziny borecznikowatych (Diprionidae).

Owadów tych szuka się w drzewostanach sosnowych, na specjalnie wyznaczonym obszarze o powierzchni około 10 arów, co roku w tym samym miejscu. Przeszukuje się dokładnie ściółkę leśną, wierzchnią warstwę gleby szyje korzeniowe drzew (to miejsce   gdzie drzewo wyrasta z ziemi).Znalezione owady zbiera się pieczołowicie do odpowiednio przygotowanych pudełek i wysyła do Zespół Ochrony Lasu. Tam fachowcy określają  zdrowotność znalezionych larw i poczwarek. Na tej podstawie oraz w oparciu o ilość znalezionych owadów są w stanie określić spodziewane zagrożenie dla lasu w przyszłym roku. Przeprowadzone takich badań i prognoz pozwala stale monitorować stan środowiska oraz daje szanse na przygotowanie się do ewentualnej walki ze szkodnikami.

Dla przyszłych pokoleń

Zima jest również okresem odpowiednim do zbioru szyszek z drzew iglastych. Można je zbierać z drzew stojących, za pomocą specjalistycznego sprzętu wspinaczkowego, albo z drzew leżących, to znaczy  po ich ścięciu. Szyszki zbiera się z drzewostanów specjalnie do tego wyznaczonych, gdyż drzewostany te muszą wykazywać się jakością lepszą niż przeciętna. Drzewostan musi być zdrowy, nie opanowany przez szkodniki. Świadczy to o dobrych genach i dużej odporności drzew. A właśnie takie geny chcemy przekazać przyszłym pokoleniom drzew.

Pomoc zwierzętom

Zima to także odpowiednia pora aby z wyprzedzeniem zadbać o budki lęgowe dla ptaków. Czyści się je dokładnie usuwając stare gniazda lub w miarę potrzeb wiesza nowe. Wykorzystuje się dogodną lokalizację, obecność naturalnych żerowisk i pojników. Sposób powieszenia też nie jest przypadkowy. Otwory wylotowe powinny być skierowane na  południowy  wschód a sama budka w celu zabezpieczenia przed drapieżnikami powinna wisieć na bezpiecznej wysokości, 2-3 metry nad ziemią..

Zimą też nie zapominamy o zwierzętach bytujących w naszych lasach. Wywieszamy karmę dla ptaków, a także ścinamy drzewa i pozostawiamy je w lesie. Kora z drzew ściętych i pozostawionych w lesie stanowi pokarm dla zwierzyny płowej takiej jak sarny , daniele, jelenie. Drzewa te nazywamy drzewami ogryzowymi. Równocześnie myśliwi dokarmiają zwierzynę w specjalnie zbudowanych dla nich paśnikach, wykładając między innymi buraki, marchew, a także siano. Dzięki temu zwierzęta te nie niszczą sadzonek, które mają stanowić w przyszłości drzewostan. Dokarmianie zwierzyny jest bardzo ważne, gdyż pokrywa śnieżna często uniemożliwia zwierzętom dotarcie do bazy pokarmowej.

Pokrywa śnieżna umożliwia policzenie zwierzyny, która bytuje w lasach i na łąkach. Są różne metody liczenia zwierzyny, ale we wszystkich wykorzystuje się tropy, które pozostawiają zwierzęta chodząc po śniegu leżącym w lesie i na łąkach. Inwentaryzację zwierząt przeprowadza się corocznie na początku roku. Posłuży ona później leśnikom i myśliwym do sporządzenia planów łowieckich.

Maciej Piankowski

gdansk.lasy.gov.pl

 

0 comments: