Litwa,Litwa: Pozaj Żmudź
Cisza, spokój, czyste powietrze i urzekająca, bogata przyroda - to warunki, które znajdą na Żmudzi wszyscy pragnący uciec od zgiełku miasta i odpocząć po wytężonej pracy. Takie miejsca znajdują się w Żmudzkim Parku Narodowym, jednym z czterech parków narodowych Litwy, który został utworzony w 1991
Atrakcją parku jest Płotele, jedno z największych jezior na Litwie, z aż siedmioma wyspami. Park jest miejscem odludnym, w którym przez wiele kilometrów można nie spotkać żadnego domostwa - takich miejsc jest już niewiele w Europie. Dzięki brakowi ingerencji człowieka na terenie parku występują rzadkie gatunki flory i fauny (w tym raki szlachetne i żółwie). Na terenie parku powstało Muzeum Zimnej Wojny, które warto odwiedzić będąc w pobliżu. Zamieszkujący okolicę Żmudzini zachowali odrębność kulturową i odmienny dialekt. Obrzędy Środy Popielcowej, Festiwal Sztuki Ludowej oraz sierpniowe regaty na Płotele to tylko niektóre z atrakcji tego regionu. Główną miejscowością parku jest Kalwaria Żmudzka z tradycyjną zabudowę. We wsi Płotele znajduje się punkt informacji turystycznej, a także baza noclegowa – gospodarstwa agroturystyczne oraz pole namiotowe. Oprócz parku narodowego na Żmudzi znajduje się kilka parków regionalnych, w miejscach pięknych i odludnych tak bardzo, że mieszkają tam całe watahy wilków (np. w Parku Regionalnym Kurtowiany).
Poszukujący odpoczynku czynnego powinni zapoznać się z trasami rowerowymi, które wytyczone są przez malownicze okolice (np. przez Żmudzki Park Narodowy), lub pomiędzy miejscowościami (np. z Szawli na Górę Krzyży).
Spływy kajakowe na Żmudzi biegną przez tereny o niezaprzeczalnym pięknie. Spływ Dubisą, jedną z piękniejszych rzek Litwy, wiedzie zakolami rzeki o wysokich brzegach. Po drodze należy się liczyć z przeszkodami w postaci powalonych drzew, wielkich kamieni oraz zapór przy nieczynnych młynach wodnych. Trasa ma około 100 km długości i wiedzie przez Pojezierze Żmudzkie i Park Krajobrazowy Dubisy. 150 kilometrowy spływ Miniją, największą rzeką w zachodniej części Żmudzi, pozwala zobaczyć po drodze nie tylko piękną przyrodę, ale i obiekty dziedzictwa kulturowego tych terenów. Jest to jedyny na Litwie szlak kajakowy drugiej kategorii, co oznacza, że wymagane jest pewne doświadczenie.
Warto wspomnieć, że wzdłuż szlaków kajakowych powstała baza noclegowa i zaplecze gastronomiczne. Turyści piesi oraz zmotoryzowaniu również znajdą na Żmudzi miejsca zarówno piękne jak i pełne historii. Oprócz charakterystycznej dla tego rejonu zabudowy wiejskiej, którą najłatwiej znaleźć na terenie Żmudzkiego Parku Narodowego (wieś Płotele i Kalwaria Żmudzka) w wielu miejscowościach zachowały się zabytkowe kościoły, dwory i pałace.
Pielgrzymi oraz zwykli turyści zapewne zawitają do żmudzkich sanktuariów, z których kilka znajduje się na trasie szlaku papieskiego (Szawle, Góra Krzyży, Szydłów, Cytowiany, Kalwaria Żmudzka). Sanktuaria znajdujące się na Żmudzi poświęcone są głównie kultowi maryjnemu i należą do najstarszych na Litwie, zaś to w Szydłowie nazywane bywa nawet litewskim Lourdes. Niezwykle ciekawym miejscem jest nieustannie rozrastająca się Góra Krzyży opodal Szawli. Warto nadmienić, że sztuka rzeźbienia krzyży została w 2008 wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Żmudź. Miejscowe smaki
Kuchnia żmudzka to temat odrębny. Ze Żmudzi pochodzi kugelis - pieczona babka ziemniaczana z tartych ziemniaków, bliny żmudzkie - z przemielonych gotowanych ziemniaków wymieszanych z jajkiem, cebulą, gotowanym i mielonym mięsem i mąką oraz kastinys, czyli śmietana i masło z przyprawami, wśród których króluje kminek. Najbardziej znany kastinys pochodzi z okolic Telsz na Wysoczyźnie Żmudzkiej.
Piwo na Litwie ma długą tradycję. Uważa się, że pierwszy browar powstał już w 1665 r. w żmudzkich Szawlach. Obecnie stary browar Gubernija jest udostępniony do zwiedzania. Będąc w Birżach warto zobaczyć inne muzeum warzelnictwa na zamku Radziwiłłów. Działający od 1686 r. browar warzy kilkanaście rodzajów piwa o mocy od 4,7% do 9% alkoholu.
Żmudź to nie tylko niezwykle ciekawa kultura miejscowa, ale i teren znany nam z kart „Potopu” Sienkiewicza. Birże, Billewicze, Taurogi, Kiejdany to wciąż istniejące miejscowości, a w Billewiczach aż do kon. XIX w. mieszkali Billewicze. Inną ciekawostką jest fakt, że ze Żmudzi pochodzi twórca stylu zakopiańskiego – Stanisław Witkiewicz, który zaprojektował nawet jeden z dworców kolejowych na Litwie (do prac budowlanych przyjechali górale z okolic Zakopanego).
0 comments: