Południk Struvego znajdziesz na Litwie

Wpisany w 2005 r. na listę UNESCO tzw. południk Struvego przechodzi przez 10 krajów tj. Norwegię, Szwecję, Finlandię, Estonię, Łotwę, Białoruś, Ukrainę, Mołdawię oraz Litwę i jest jedną z jej atrakcji turystycznych.

Na Litwie znajduje się wspólny zabytek dziesięciu państw chroniony przez UNESCO. Jest to PUNKT POŁUDNIKA STRUWEGO 

Powstanie tzw. południka Struvego, będącego łukiem geodezyjnym wiąże się z profesorem astronomii w Tartu w Finlandii - Friedrichem Georgem Wilhelmem von Struve, który wraz z Carlem F. Tannerem podjął w 1 poł. XIX w. pierwsze próby ustalenia kształtu i wielkości Ziemi tworząc łuk geodezyjny o 34 punktach ciągnący się przez ponad 2800 km od Fuglenes na Przylądku Północnym w Norwegii aż po ujście Dunaju do Morza Czarnego – Stara Nekrasivka koło Izmaiłu. Powstał wówczas najdokładniej wymierzony i najdłuższy odcinek ziemskiego południka. Całość tworzy 258 trójkątów triangulacyjnych oraz 60 punktów dodatkowych. Punkty, które zostały wyznaczone oznakowano w różny sposób – np. wzniesieniem obelisku, ustawieniem metalowego krzyża, usypaniem kamiennego kopczyka lub wydrążeniem otworu w skale. Dla podkreślenia wartości pracy ówczesnych naukowców należy wspomnieć, że wyniki pomiarów dokonanych w I poł. XIX w. są zgodne z obecnymi, do których używa się najnowocześniejszej technologii.

 Południk Struvego wraz z zachowanymi punktami pomiarowymi jest wspólnym zabytkiem 10 państw. Jest to jeden z nielicznych przykładów zabytku chronionego przez UNESCO, który znajduje się w tak wielu krajach.

Na terenie Litwy znajdują się trzy punkty Południka Struvego: w Meskonys (gmina Niemenczyn), Paliepiukai (gmina Niemiąż) - oba w rejonie wileńskim i w Giereisiai (rejon rakiski). Punkt w Paliepiukai pod Moletami znajduje się niedaleko geograficznego środka Europy. Obecnie w miejscu punktów pomiarowych znajdujących się na terytorium Litwy postawione są pamiątkowe kamienne słupy zaopatrzone w stosowną inskrypcję oraz symbol UNESCO.

Znalezienie punktów pomiarowych wyznaczających południk Struvego nie powinno nastręczać większych trudności. Wyposażone w GPS samochody oraz urządzenia przenośne z łatwością doprowadzą turystów do poszukiwanego miejsca. Łatwiejszej lokalizacji punktów Struvego na Litwie posłuży podanie ich współrzędnych geograficznych:

• Meskonys  N 54°55′48″ E 25°18′43“


• Paliepiukai  N 54°37′55″ E 25°26′31″


• Gireisiai  N 55°53′49″ E 25°25′52″