bazyliszek legenda,

Świdnica, czyli gdzie naprawdę narodził się bazyliszek

 

 Świdnica posiada wszystko, co powinno mieć miasto, które kochają turyści – imponujące zabytki, będące świadectwem przeszło 750-letniej wielowątkowej historii, piękne krajobrazy z górami i Ślężą w tle oraz cykliczne imprezy kulturalne.

Leżąca na Przedgórzu Sudeckim w dolinie rzeki Bystrzycy, na turystycznej trasie pomiędzy Zamkiem Książ a Wrocławiem, sześćdziesięciotysięczna dolnośląska Świdnica, ma do zaoferowania turystom bardzo wiele. 

Miasto to zwane jest perłą śląskiego baroku, przed wiekami było stolicą księstwa świdnicko-jaworskiego, słynące z wyśmienitego piwa, pysznych pierników, tradycji kupieckich, giełdy staroci, numizmatów i osobliwości, a także konfliktów religijnych pomiędzy katolikami i protestantami, które zaowocowały dwiema imponującymi świątyniami: Kościołem Pokoju, zbudowanego poza murami miasta i monumentalną katedrą św. Stanisława i Wacława z wieżą wysoką na ponad 101 m - uważanymi dziś za absolutne wizytówki miasta. Przeplatają się w niej dzieje Polaków, Czechów, Niemców, Francuzów, Węgrów, Austriaków, Greków, Żydów i Rosjan. Bogata w wielowątkowe historie i legendy. Jej mieszkańcy twierdzą, że to właśnie tutaj, a nie jak ogólnie się sądzi w Warszawie, na świat przyszedł pożerający mieszczan bazyliszek, a tutejsze pierwsze ślady przepisów wykonania pierników, wyprzedziły o kilka dekad te z Torunia… Tutaj narodziła się także jedna z najstarszych w Polsce giełd staroci, nad którą regularnie w każdą pierwszą niedzielę miesiąca czuwa bóg handlu i złodziei Hermes, przypatrując się jej z najwyższej w rynku kamienicy.

Rynek w Świdnicy fot. Andrzej Pawłowicz

Kościół Pokoju fot. Archiwum UM Świdnica

Piwowarska i kupiecka potęga

Świdnica była niegdyś najważniejszym w regionie, zamożnym i sławnym ośrodkiem kupieckim oraz stolicą samodzielnego Księstwa Świdnicko-Jaworskiego. To tutaj na liczne jarmarki, przyjeżdżali kupcy i mieszczanie, chcący zaopatrzyć się w adamaszek, atłas, biżuterię, sól oraz oczywiście słynne w Europie ciemne świdnickie piwo. Znakomity trunek, eksportowano nawet do włoskiej Pizy, a tzw. piwnice świdnickie, w którym można było go skosztować funkcjonowały w wielu miastach m.in. Toruniu, Wrocławiu, Krakowie, Pradze i Heidelbergu.
Wspomnieniem o piwowarskiej tradycji miasta są imponujące stojące w Rynku mieszczańskie kamienice z szerokimi portalami, które ułatwiały wwożenie panwi browarnianej, a także istniejące do dziś piwnice – dawniej miejsca przechowywania beczek ze świeżo nawarzonym piwem - obecnie nastrojowe piwiarnie. Od dwóch lat już tradycyjnie odbywa się tutaj Świdnicki Festiwal Piwa Rzemieślniczego, podczas którego można spróbować ponad stu rodzajów piwa rzemieślniczego z 20 zaproszonych małych browarów, zjeść regionalne potrawy, posłuchać energetycznej muzyki na żywo, wziąć udział w pokazach warzenia piwa domowego i szkoleniu sensorycznym. Tegoroczne wydarzenie, które odbyło się pod koniec sierpnia było bardzo atrakcyjne zarówno dla mieszkańców jak i turystów.

Barok, renesans, secesja…

Architektura Świdnicy to wdzięczny i z chęcią utrwalany przez wielu artystów fotografików jak i amatorów temat. Zachwycają się nią nie tylko osoby, które po raz pierwszy przyjeżdżają do Świdnicy, ale i sami mieszkańcy, którzy mają świadomość wyjątkowości miejsca, w jakim przyszło im żyć. A jest naprawdę co podziwiać – od wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO Kościoła Pokoju poczynając, poprzez monumentalną dominantę – Katedrę Świdnicką z najwyższą wieżą na Śląsku, wieżę ciśnień z XIX wieku, pruskie zabudowania byłej fundacji Kessela, zabytkowy dworzec PKP, pozostałości średniowiecznych murów obronnych czy Twierdzy Świdnickiej, na której rozgrywały się bitwy wojny siedmioletniej, dawny pałac opatów cysterskich, były klasztor kapucynów z zabytkowym portalem, mosty, fontanny, liczne kamienice i zabytkowe wille, rzeźby, detale, czy zieleń. Mnóstwo kwiatów, drzew, krzewów, które harmonijnie wypełniają przestrzeń tworząc w licznych parkach i na skwerach miejsca do rekreacji oraz wypoczynku. Trudno powiedzieć, na czym należałoby zakończyć zachwycanie się urokiem miasta, bo mnóstwo tu pięknych kompozycji czy detali, które przyciągają wzrok i nakłaniają do westchnień oraz chęci naciśnięcia spustu w aparacie. Architektura Świdnicy jest nie tylko piękna, ale także bardzo wartościowa, na tle innych miast wyróżnia ją wyjątkowo duże nasycenie elementami barokowymi – prawdopodobnie największe w tej części Śląska i Europy. Bogate, unikalne barokowe zdobienia znajdziemy przede wszystkim we wnętrzach kościołów, na elewacjach kamienic. Styl ten dominuje także w mniejszych formach takich jak. rzeźby, fontanny i inne detale, które składają się łącznie na atrakcyjny wizerunek miasta.
Ale nie tylko kumulacja barokowego stylu świadczy o wartości świdnickiej architektury. Miasto posiada uznawaną za bardzo cenną, doskonale zachowaną po II wojnie światowej, starówkę, która porównywana bywa do toruńskiej i krakowskiej. Średniowieczny układ Rynku i prowadzących do niego ulic pozostał nienaruszony do dziś i uważany jest za jeden z najlepiej zachowanych zespołów urbanistycznych w Polsce.
Prawdziwy urok Świdnicy docenią ci, którzy pozostaną w niej do zmroku, aby zobaczyć różnobarwne iluminacje kamienic i zabytków, docenione już wielokrotnie w konkursach na najlepiej oświetlone miasto.

Kościół Pokoju p.w. Św. Trójcy fot. Ewa Wolniewicz

Świdnica z lotu ptaka fot. Archiwum UM Świdnica

Widok z Wieży Ratuszowej - fot. Ewa Wolniewicz

Katedra p.w. Św. Stanisława i Św. Wacława fot. Ewa Wolniewicz

Kościół Pokoju p.w. Św. Trójcy

Wizytówką Świdnicy jest XVII- wieczny Kościół Pokoju- obiekt wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Kościół ten jest uważany za największą drewnianą świątynię Europy. W swoim wnętrzu może pomieścić ok. 7500 osób. Jednocześnie jest to jeden z dwóch Kościołów Pokoju zachowanych na świecie. Drewniana budowla o konstrukcji szachulcowej wybudowana została na planie krzyża greckiego. Wnętrze kościoła zachwyca barokowym wystrojem, a na szczególną uwagę zasługują dwa zespoły barokowych organów. Do najcenniejszych elementów barokowego wyposażenia należy także jego główny ołtarz i ambona, a także loże rodowe zasłużonych mieszczan i władców ziemi świdnickiej. Kościół otoczony jest zespołem zabytków Placu Pokoju - są to m.in.: dzwonnica, Dom Stróża, Plebania i zabytkowy cmentarz ewangelicki. Wszystkie budowle pochodzą z XVII wieku i są przykładem charakterystycznego budownictwa ryglowego. Dzwonnica, ciekawie iluminowana, przeznaczona jest w najbliższej przyszłości na galerię sztuki. W Domu Stróża działa obecnie nastrojowa kawiarnia. Na cmentarzu ewangelickim spoczywa m.in. konstruktor pierwszej rakiety tenisowej oraz dawny organista kościelny- uczeń J. S. Bacha. 
W Kościele Pokoju corocznie odbywa się Festiwal Bachowski.
Katedra p.w. Św. Stanisława i Św. Wacława
Gotycki kościół z XIV w. z budzącym zachwyt barokowo- gotyckim wystrojem oraz wieżą o pięciu kondygnacjach i wysokości 103 m (najwyższą na Dolnym Śląsku a piątą co do wielkości w Polsce) stanowi punkt rozpoznawczy miasta. We wnętrzu szczególną uwagę przyciąga imponujący ołtarz główny, wzorowany na barokowym ołtarzu w paryskim kościele Van-de-Grace oraz gotycki ołtarz Zaśnięcia NMP, wzorowany na ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. U podnóża Katedry znajdują się pozostałości fortyfikacji fryderycjańskich z II poł. XVIII w. Dzięki inicjatywie Jana Pawła II w dniu 23 marca 2004 r. dawny kościół diecezjalny stał się Katedrą i siedzibą nowej diecezji biskupiej.

Muzeum Dawnego Kupiectwa

Powstało w 1967 w ratuszu, w nawiązaniu do tradycji kupieckiej miasta. Prezentujące eksponaty związane z historią kupiectwa: wagi, odważniki oraz aranżacje dawnego sklepu kolonialnego, apteki, domu wagi i urzędu miar.. W gotyckiej Sali Rajców znajdują się cenne malowidła z XVI w. przedstawiające Sąd nad jawnogrzesznicą, Sąd Ostateczny i Ukrzyżowanie. Zobaczyć tu można również makietę XVII- wiecznej Świdnicy oraz wiele interesujących eksponatów, związanych z przeszłością miasta.